Een theoretisch model van biochemische meet en regeltechniek  toegepast op plaatsen van chronische pijn en CRPS.

Abstract

CRPS is een acute pijntoestand, uitmondend in een situatie van chronische pijn met ernstig weefsel- en functieverlies. CRPS treedt gewoonlijk op na “minor” letsels en heeft dan een niet of nauwelijks stuurbaar verloop.

In dit artikel wordt ingegaan op de functionele sturingsmechanismen van een biologisch organisme, de vergelijking met de techniek en de wijze van ontsporen van tegenkoppelingsmechanismen in onbestuurbare meekoppelingen.

In een biologisch systeem wordt de meet- en regeltechniek op lokaal, regionaal en centraal niveau aangestuurd. Lokaal gegenereerde stoffen als prostaglandines, hormonen en het centrale zenuwstelsel spelen hierbij een belangrijke rol.

Prostaglandines vervullen vele schakelfuncties en zijn betrokken bij vasoactieve processen, pijn en ontstekingen. Zij spelen een intermediërende rol tussen de activiteit van het autonome  zenuwstelsel en  lokale gebeurtenissen.

Een onderbelichte schakelfunctie van prostaglandines, als ubiquitair voorkomende cofactoren kan mogelijk in verband gebracht worden met het ontstaan van CRPS uit reeds aanwezige “minor” littekensituaties.

Relevantie.

CRPS is een matig frequent voorkomende aandoening. In nederland zijn er naar schatting 20000 patiënten en komen er 1000-5000 patiënten per jaar bij. Daarvan geneest het grootste deel. Bij een verwachte levensduur van rond de 80 jaar betekent dat er gemiddeld ruim 200 patiënten per jaar bijkomen, die langdurig klachten hebben. Zij zijn doorgaans ernstig gehandicapt en psychisch zwaar belast.

De psycho-sociale belasting en de financiële belasting voor het individu en de gemeenschap is buitengewoon groot.

Chronische pijn is in een proefschrift van 1989 in Nederland al beschreven als “Het kruis van de geneeskunde”. In andere landen is het al niet anders. CRPS is een van de vormen, die de grootste impact hebben van alle vormen van chronische pijn.

Medisch is het een aandoening met een eigenzinnig vrijwel niet te stuiten beloop. Daarmee is het ook een medisch relevante aandoening.

Een oorzaak is tot dusver niet gevonden. De kennis is fragmentarisch. Uit deze fragmenten doemt een beeld op van een ontregeld meet- en regulatiesysteem. Dat soort systemen ligt –ook vandaag de dag nog- buiten het reguliere denkkader van medici.

Een benaderingswijze van het ziektebeeld CRPS vanuit meet-en regeltechnisch denken is dan ook zeker medisch relevant.

Hypothese.

CRPS is de eindstand van een meekoppelend meet-en regelsysteem.

Samenvatting hoofdthesis:

In dit artikel zijn de algemene principes beschreven van sturing binnen een biologisch meet- en regelsysteem, uitgaande van een traag systeem, gericht op stabiliteit van de homeostasis met daarop een snel systeem gericht op adaptieve processen aan snel veranderende milieu omstandigheden. De basissituatie wordt gevormd door een  biochemisch systeem binnen het mesenchymale weefsel zelf, mede gestuurd door hormonale beïnvloeding. Het gesuperponeerde systeem wordt gevormd door uitlopers van het centrale zenuwstelsel, gemoduleerd door ubiquitair lokaal werkende prostaglandines.

Na een beschadiging van het weefsel kan een vicieuze cirkel ontstaan, die aanleiding geeft tot –niet met het blote oog- zichtbare aanhoudende weefselbeschadiging met een continue afferente en efferente impulsstroom via het autonome zenuwstelsel.

De gesloten regelkring geeft aanleiding tot het genereren van een continue pulsstroom via het Aδ en C vezel systeem. De hieruit ontstane pijnervaring heeft wel een relatie met een voorbije beschadiging maar heeft een actieve signaalfunctie in de zin van het signaleren van een sensitisatietoestand van het centrale zenuwstelsel.

Een tweede (geringe) beschadiging kan daardoor gemakkelijk leiden tot een vicieuze meekoppeling van het meet en regelsysteem. De biochemische intermediair wordt gevormd door de prostaglandines. Die meekoppeling  zet het meetsysteem in de eindstand: de CRPS

Inleiding.

Chronisch Regionaal Pijn Syndroom is een ernstige aandoening in de groep Chronische Pijnklachten, waarvan het ontstaan niet of nauwelijks bekend is. Er is ook geen goede standaard voor de behandeling, omdat de aandoening in hoge mate bestand is tegen elke vorm van behandeling. “Karakteristiek voor CRPS is dat de ontstekingsreactie niet lijkt te stoppen.”(1)

De aandoening is gekenmerkt door een floride verlopende ontstekingsreactie, waarbij IL-6 en TNF-α in significant verhoogde concentratie in het lokale weefsel zijn aangetoond (1).

De aandoening staat onder diverse namen bekend, waaronder: Südeckse dystrofie, Posttraumatische dystrofie, Reflex Sympathetic Dystrophy of Algoneuro dystrofie.

“Het klinische beeld wordt vaak gecombineerd met verstoringen van het centrale zenuwstelsel zoals allodynie, sympathische disregulatie en dystonie.”(1)

Aan het ontstaan van een CRPS gaat vaak een gering trauma of kleine operatieve ingreep vooraf.  In complementaire geneeskundige literatuur wordt gesproken over een “stoorveld” en “Zweitschlag”.(2)

Bovenstaande feiten bevatten alle karakteristieken van een ontregelend meet- en regelsysteem:

een evenwichtssituatie, die verbroken wordt en tot een eindstand leidt. Dat vormt de basis van de hypothese. De eindconclusie is, dat chronische pijn en CRPS deel uitmaken van eenzelfde proces, maar in verschillende fasen daarvan verkeren.

Veen PHE van der. CRPS A contingent hypothesis with prostaglandins as crucial conversion factor. DOI: http://dx.doi.org/10.1016/j.mehy.2015.07.017.

Auteursrechten berusten bij Elsevier. Daar kan het volledige artikel worden verkregen. 

PHE van der Veen

26-07-2015